|
Yüzde seğirme, güçsüzlük veya hareketsizlik yüz sinirini ilgilendiren bir
hastalığın bulgularıdır. Yüzde anormal hareketler veya felç bir
enfeksiyon, yaralanma veya tümör nedeniyle oluşabilir ve nedeni mutlaka
araştırılmalıdır. Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı yüz siniri
hastalıkları ve tedavisi üzerine eğitim görmüştür.
YÜZ SİNİRİ NEDİR?
Yüz siniri bir telefon kablosuna benzer ve 10 000 adet farklı sinir lifi
içerir bunların 7000 tanesi adalelere gider.
·
Yüzdeki Adale hareketleri:
Her bir lif bir yüz kası için elektriksel uyarılar taşır. Bu sinirin
lifleri tarafından taşınan bilgi gülmemize, ağlamamıza, gülümsememize veya
kaş çatmamıza olanak sağlar ve bu nedenle yüzün ifadesini sağlayan
sinirdir. Bu sinir liflerinin yarısında veya yarısından fazlasında bir
engellenme meydana gelirse yüzde güçsüzlük meydana gelir. Bu sinir lifleri
uyarılırsa yüz kaslarında spazm veya seğirme şeklinde hareketler oluşur.
·
Gözyaşı üretimi :
·
Tükürük üretimi
·
İşitme:
Orta kulaktaki üzengi kemiğinin kasına uyarılar taşır.
·
Tat:
Dilin ön kısmının tat duyusunu sağlar.
Yüz sinir fonksiyonları çok kompleks olduğundan, lifleri zedelenirse bir
çok semptom oluşur. Yüz sinirdeki bir hastalık yüzde seğirme, güçsüzlük
veya felç ile, gözde veya ağızda kuruluk ile veya tat duyusunda değişmeyle
sonuçlanabilir.
NASIL ÇALIŞIR?
Yüz sinirİ beyinden yüzün mimik kaslarına ulaşmak için kafa tabanından
geçer. Beyni terk ettikten sonra kulağın yerleşmiş olduğu kemiğe girer ve
bu kemik içinde bulunan bir kanaldan (iç kulak yolu) duyma ve denge
sinirleriyle çok yakın bir ilişkide olarak geçer. Bu kanal içinde uzanan
4cm’lik yolu boyunca yüz siniri üç orta kulak kemikçiği etrafında dolanır,
kulak zarı arkasından ve daha sonra da kulak arkasında bulunan kemiğin
içinden geçer. Yüz sinir bu kemiği geçtikten sonra yüzde bulunan tükürük
bezi (parotis bezi) içinden geçer ve değişik yüz kaslarına giden bir çok
dala ayrılır. Yüz sinir kemik içinde yol alırken gözyaşı bezine, üzengi
kemiği kasına, dile (tat duyusu için) ve tükürük bezine giden bir çok dal
verir.
ANİ OLUŞAN YÜZ FELCİ
“Bell felci” olarak da isimlendirilen hastalık muhtemelen vücudun bir
virüse karşı gösterdiği tepki sonucunda meydana gelmektedir. Yüz sinirinin
kemik içindeki bölümü şişer ve basınç siniri zedeler.Yüz güçsüzlüğün
nedeninin bu olay olduğundan emin olmak için ve diğer nedenleri ekarte
etmek için özel sorular vardır. Baş boyun ve kulak muayenesinden sonra bir
seri test uygulanabilir. En çok uygulanan testler şunlardır:
·
İşitme testi:
Sinire zarar veren nedenin işitme sinirini, iç kulağı veya işitme
mekanizmasını da etkileyip etkilemediğini ortaya koyar.
·
Denge testi:
Denge sinirinin tutulumunu değerlendirir
·
Gözyaşı testi:
Gözün gözyaşı üretme kabiliyetini ölçer. Göz yüzeyini (kornea) kuruluktan
korumak için göz damlaları gerekli olabilir.
·
Radyolojik görüntüleme:
BT (bilgisayarlı tomografi) veya MRI (manyetik rezonans görüntüleme) yüz
sinir alanında enfeksiyon, tümör, kemik kırığı veya diğer anormalliklerin
olup olmadığını ortaya koyar.
·
Elektriksel test:
Sinirdeki zedelenme miktarını ortaya koymak için yüz sinir uyarılır. Bu
test sık aralıklarla tekrarlanarak hastalığın ilerleyici olup olmadığı
görülebilir.
TEDAVİ
Tanı testlerinin sonuçları tedaviyi belirleyecektir:
Eğer neden bir enfeksiyon ise bakterilerle savaşacak bir antibiyotik veya
antiviral ilaçlar kullanılabilir.
Eğer şişme (ödem) olabileceğine inanılıyorsa sıklıkla steroidli ilaçlar
kullanılabilir.
Kaçınılmaz durumlarda siniri zedeleyen kemiğin cerrahi olarak çıkarılması
(dekompresyon) uygun olabilir.
İYİLEŞMENİZE YARDIMCI OLUN
Yüz sinir felce uğradığında, sağlıklı yapısını devam ettirebilmesi için
sürekli bir gözyaşı akışına ihtiyacı olan göze gerekli ilgi
gösterilmelidir. Gözyaşı göz kırpma sırasında göz üzerine yayılır, fakat
yüz sinir felçlerinde göz kırpma azalır veya tamamen ortadan kalkar.
Azalmış göz kırpma ve gözyaşı salgısının yokluğu sonucunda gözyaşının göz
küresi üzerindeki akışı azalır veya tamamen ortadan kalkar ve korneada
kuruma, erozyon ve ülser oluşumu ile sonuçlanır ve hatta gözün
kaybedilmesi muhtemeldir. Gözün bir parmak ile kapatılması gözün nemli
tutulması için etkili bir yoldur. Gözün parmak ucu tarafından
zedelenmesine engel olmak için parmağın arka tarafı kullanılmalıdır. Gözü
nemli tutmak ve yabancı maddelerin göze girmesini engellemek için sıklıkla
koruyucu gözlükler ve temiz göz petleri kullanılır. Eğer göz kuruysa gözü
nemli tutmak için suni göz yaşları kullanılabilir. Bu damlalar doktorunuz
tarafından tarif edildiği şekilde kullanılmalıdır. Uyanıkken etkilenen
göze her saatte bir bu damlalardan bir veya iyi damla damlatılmalıdır ve
uyurken göze merhem sürülmelidir.
REHABİLİTASYON
Kalıcı yüz felçli hastalar göz kapağı ağırlıkları veya yayları, kas
transferleri gibi çeşitli cerrahi işlemler ile rehabilite edilebilirler.
Bazı hastalar yüz eğitim denen özel bir fizik tedavi yönteminden fayda
görebilirler. Yüzün aşırı hareketliliği veya kas spazmı gibi yüz felç
komplikasyonları için uygulanabilecek tedavi yöntemleri aşırı hareketli
kasın cerrahi olarak kesilmesi veya kasların kimyasal madde
enjeksiyonlarıyla güçsüzleştirilmesi gibi yöntemleri içermektedir. Eğer bu
işlemlere gerek duyulursa doktorunuz sizinle bu işlemler hakkında
görüşecektir.
SONUÇ
Yüz felci de içeren yüz sinir hastalıkları nadir değildir ve çeşitli
nedenleri vardır. Yüz sinir fonksiyonlarının mümkün olan en iyi şekilde
düzeltilebilmesi için uygun tanı ve tedavi çok önemlidir. Kalıcı yüz sinir
zedelenmesi bulunan hastalara bile yüz fonksiyonları düzeltmek için
geliştirilmiş cerrahi işlemler sayesinde yardımcı olunabilir. |
