|
YAPISAL NEDENLER
Burada ince bir kıkırdaktan oluşan ve burnu iki ayrı bölüme ayıran burun
septumunun bozuklukları incelenir. Bu bozukluklar genellikle insanın
hayatında geçirdiği herhangi bir kaza sonucu oluşmaktadır. Kaza çocukluk
çağında olmuş olabileceği gibi unutulmuş bile olabilir. Yeni doğan
bebeklerin yüzde yedisinde doğum esnasında burun zedelenmesi
olabilmektedir. Burun deformiteleri ve septum deviasyonları çok sık
görülür. Eğer bunlar soluk almayı güçleştirirse cerrahi olarak
düzeltilebilir.
Çocuklarda en sık rastlanan burun tıkanıklığı nedeni geniz etinin
büyümesidir. Bu bademciğe benzeyen ve damağın gerisinde burnun arkasında
yer alan bir dokudur. Bu problemi olan çocuklar geceleri sesli nefes
alırlar, hatta horlarlar. Bunun yanı sıra bu çocuklar sürekli olarak
ağızlarından nefes alırlar, yüzlerinde bir mutsuzluk ifadesi vardır. Hatta
dişlerinde de bozukluklar söz konusu olabilir. Geniz etini almaya yönelik
cerrahi girişimler önerilebilir.
Bu kategori içinde yer alan başka nedenler arasında burun tümörleri ve
yabancı cisimler de vardır. Çocuklar küçük parçacıkları burunlarına sokma
eğilimindedir. Bunlar düğme, çengelli iğne, oyuncak parçaları, bezelye ve
nohut olabilir. Tek taraflı kötü kokulu akıntı hissettiğinizde dikkatli
olun. Çünkü bu yabancı cisim tarafından tıkalı bir burnun uyarısı
olabilir. Bu durumda muhakkak bir doktora başvurulmalıdır.
ENFEKSİYON
Normal bir insan yılda ortalama bir iki kez soğuk algınlığı geçirebilir.
Bu gençlerde daha fazla, bağışıklık sistemi gelişmiş yaşlı kişilerde ise
daha azdır. Soğuk algınlığı virüsler tarafından oluşturulan bir
hastalıktır. Bazı virüsler hava yoluyla geçerken çoğunlukla el burun
yoluyla bulaşır. Virüs bir kere buruna yerleşince vücutta bulunan histamin
adında bir kimyasal maddenin salgılanmasına neden olur. Bu madde sonucunda
buruna giden kan miktarında belirgin bir artış gözlenir. Sonuç olarak
burun zarları şişer. Diğer taraftan burun zarlarından sıvı salgılanması da
artar. Soğuk algınlığı zaman içinde kendi kendine geçer.
Virüs enfeksiyonları sırasında burnun ve sinüslerin bakteri
enfeksiyonlarına olan direnci azalır. Bu da soğuk algınlığı sırasında
neden sıklıkla burun ve sinüs enfeksiyonu görüldüğünü açıklar. Burun
akıntısı berrak görünümünden sarı veya yeşile dönerse bu bakteriyel
enfeksiyonu gösterir ve muhakkak doktora başvurulmalıdır. Akut sinüs
enfeksiyonlarında burunda tıkanıklık, Koyu bir akıntı, hangi sinüsün
etkilendiğine bağlı olarak yanaklarda ve üst dişlerde, gözler arasında ve
gerisinde veya üzerinde ağrı ve hassasiyet bulunur.
Kronik sinüs enfeksiyonları ağrı yapabilirde yapmayabilir de. Fakat burun
tıkanıklığı ve burun akıntısı sürekli vardır. Bazı hastalarda sinüslerden
polip denilen yapılar gelişir. Hastalık aşağı hava yollarına da yayılarak
kronik öksürük, bronşit ve astıma neden olabilir. Akut sinüzit genellikle
antibiyotik tedavisine cevap verir, kronik sinüzit için ise genellikle
cerrahi tedavi önerilir.
ALLERJİ
Saman nezlesi allerjik rinite (burun iltihabı) verilen isimdir. Allerji ;
yabancı bir cisim, polen, ev tozu akarı, hayvan atıkları veya ev tozundaki
bazı parçacıklara karşı oluşan aşırı enflamasyon yanıtıdır. Bazen besinler
de rol oynamaktadır. Polenler ilkbaharda veya sonbahar da sorun
yaratırlar. Bunun yanında ev tozu bütün bir yıl boyunca rahatsız edebilir.
Bunun ideal tedavisi şikayetlere neden olan şeylerden uzak durmaktır.
Ancak çoğu zaman bu pratik değildir. Allerjik hastalarda, soğuk
algınlığında olduğu gibi, vücutta histamin salgılanmasına neden olan
parçacıklar sonucunca burun tıkanıklığı ve akıntısı oluşur. Antihistaminik
ilaçlar histaminin etkisini önleyerek şikayetleri ortadan kaldırılabilir.
Dekonjestanlar genişlemiş kan damarlarnı büzerek burnun açılmasını
sağlarlar. Antihistaminiklerin büyük çoğunluğu uykuya meyli artırırken
dekonjestanlar tam bunun aksi olarak uyarıcı etki gösterir. Bu nedenle bu
ilaçları bir arada kullanmak en doğru seçim olacaktır.
UYARI
Antihistaminik
kullanırken uykuya meyili olanların otomobil kullanmaları veya tehlikeli
işlerde çalışmaları çok sakıncalıdır.
Dekonjestanlar
(pseudoefedrin) kalp hızını ve kan basıncını artırdıkları için yüksek
tansiyonu, kalbin ritim bozukluğu, glokomu ve idrara çıkmada zorluğu olan
hastalarda kullanılmamalıdır. Hamileler alacakları herhangi bir ilaç için
mutlaka doktorlarına başvurmalıdırlar.
Kortikosteroidler
(Kortizon) birçok allerjik hastada belirgin bir şekilde etkindir ancak
bilinen yan etkilerinden dolayı muhakkak doktor kontrolunda
kullanılmalıdır. Bunun yanında bu ilaçlar burun spreyi olarak
kullanıldıklarında da etkilidirler ve bu kullanım şekli daha güvenlidir.
Allerji aşıları
en spesifik tedavi yöntemidir. Hangi maddelere karlı allerji olduğunu
anlamak için kan ve deri testleri yapılır. Doktor tedavinin başlangıç
şemasını belirleyecektir. Bunlar genelde enjeksiyonlar şeklinde olacaktır.
VAZOMOTOR
RİNİT
Vazomotor kan damarları ile ilgili demektir. Burun zarları çok miktarda
genişleme ve daralma yeteneğine sahip atar damar, toplar damar ve kılcal
damarlara sahiptir. Adrenalin damarların büzülmesine neden olur. Bunun
sonucunda zarlar büzülür, hava yolu açılır ve kişi daha rahat nefes alır.
Bunun tam tersi allerjik atakta veya kişi soğuğa maruz kalınca gelişir.
Kan damarları genişler ve burun tıkanır. Allerji ve enfeksiyonlara ek
olarak bazı başka nedenler de burun damarlarının genişlemesine sebep
olarak vazomotor rinite yol açar. Bunlar arasında stres, tiroid
foksiyonlarında yetersizlik, hamilelik, bazı tansiyon ilaçları, doğum
kontrol hapları ve burun açıcı damlaların aşırı veya uzun kullanılması
sayılabilir.
|
