RADYOFREKANS TERMAL ABLASYON / REPOSE

Doç. Dr. Levent Erişen, Mayıs 2000

RFTA; Radyofrekans enerjisi ile hedef dokuda ısı oluşturularak, hacim küçülmesi sağlanan bir cerrahi yöntemdir.

·  Çok küçük düzeyde radyofrekans enerjisi kullanılır

·  Dokuda çok ufak ve son derece kontrollü bir nekroz oluşturulur

·  Oluşan nekrozun iyileşmesi dokuda skar gelişimine ve gerilime neden olur

·  Sonuç olarak tedavi edilen dokuda hacim azalması sağlanır

·  Zaman içinde oluşan skar dokusunun vücut tarafından absorbsiyonu ile ek hacim küçülmesi de gerçekleşir

# Elektrik enerjisi yıllardır cerrahide kullanılmasına rağmen, RTFA yeni geliştirilen bir alternatif sunar

# RTFA geleneksel elektrokoter (bunlar kendileri elektrik içeren aletlerdir) ve kesme ve/veya kan damarlarını koagüle etmek amacı ile kullanılan radyofrekans yöntemlerinden farklıdır.

ELEKTROKOTER; · Cerrahide elektrik enerjisinin ilk uygulama örneğidir

                        · Elektrik ile ısıtılan koter ucunun direkt dokuya uygulanması temeline dayanır

                        · Bu yöntemde aletin ucu bizzat elektrik akımının kendisi ile ısıtılır

                        · Aletin ucunda oluşan ısı dokuya iletken bir madde ile transfer edilir

                        · Aletten dokuya doğru bir akım geçişi söz konusu değildir

RADYOFREKANS; · Yüksek frekanslı elektrik akımı dokuya iletilir ve hasta elektrik akımının bir parçası olur

                           · Yüksek enerji gücü (birkaç yüz Watt) ve yüksek voltaj (800 Volt’a kadar çıkan) kullanılır

                           · Aletin elektrodu hedef dokuya değdirilince, elektrik devresi tamamlanır ve dokular buharlaşır, birbirinden

                             ayrılır

                            · Bu şekilde kullanılan enerjinin dalgaboyu değiştirilerek bu yöntem kesi veya koter amaçlı kullanılabilir

                            · Dokuda oluşan ısı enerjisi 800 dereceye kadar çıkabilir

RFTA; · Düşük enerji gücü (2-10 Watt) ve düşük voltaj (yaklaşık 80 Volt) kullanılır

          · Dolaysı ile dokuda daha düşük ısı enerjisi oluşturulur (100 dereceden daha az)

          · Elektrot direkt hedef dokuya temas ettirilir

          · Dokuda oluşan ısı ufak nekroza neden olur

          · Nekroz iyileşmesi sırasında oluşan skar dokusu hedef dokuda hacim azalmasına ve gerginliğe neden olur

          · Bu işlem DOKU KOAGÜLASYONU olarak adlandırılır ve yukarıda bahsedilen kan damarlarının koagülasyonundan farklıdır

RFTA’nın Çalışma Prensipleri

· Diğer tüm radyofrekans enerji kullanımlarında olduğu gibi, bu yöntemde de hasta elektrik devresinin bir parçasıdır

· Aktif elektrot, hedef dokuya ucu alanın ortasına gelecek şekilde batırılır

· Pasif elektrot (devreye tamamlayacak olan) büyük bir kasa (tercihan sırta) yerleştirilir

· Her 2 elektrot enerji kaynağına bağlanarak, elektrik devresi tamamlanır

· Kaynakta elektrik enerjisi oluşturulduğunda, yaklaşık 460 kiloherzt’lik düzenli sinüzal elektrik dalgaları aktif elektrottan dokuya geçer ve pasif elektrottan geri döner

· Bu elektrik akımı, akım yoğunluğunun en fazla olduğu elektrot ucu çevresinde ki dokuda iyonik hareketlenmeye neden olur

· İyonik hareketlenme, alternan (değişimli) akımın yönsel değişimlerini takip eder

· Yön değiştiren bu iyonik hareketlenme çevre dokunun direnci ile birlikte sürtünmeye ve elektrotun kendisinden çok çevresindeki dokuda ısı artışına neden olur, buna FRICTIONAL veya RESISTIVE HEATING denir

· Isı 47⁰C’yi aşınca dokuda protein denatürasyonu sonucu irreversibl hasar oluşur

· Genellikle RFTA’da elektrot ucunun çevresinde oluşan ısı 40-90⁰C arasındadır ve elektrot ucundan uzaklaştıkça hızla azalır

· Bunun sonucunda elektrot ucu çevresinde oval şekilli nekrotik doku oluşur

Isı Oluşumu ve Lezyon Boyutunu Etkileyen Faktörler:

· Elektrik akımının şiddeti       - Doğru orantılı

· Uygulama süresi                 - Doğru orantılı

· Elektrotun boyutu                - Doğru orantılı

· Elektrot ucundan uzaklık      - Ters orantılı

1. Elektrik akımının şiddeti:

· Diğer parametreler sabit kaldığında elektrik akımı şiddeti artırımı ile oluşan lezyonun bir limiti vardır

· Bu limitin altında akım şiddeti arttıkça lezyon boyutu artar

· Bu limitin üstünde akım şiddeti arttıkça, dokuda oluşan ısı artar (100⁰C üzerine çıkar), ancak oluşan lezyonda artık değişiklik olmaz

· Nedeni bu limitin üzerinde elektrot çevresinde karbonizasyon olur ve bu lezyonun genişlemesini sınırlar

2. Uygulama süresi:

· Belli bir sınıra kadar uygulama süresi arttıkça oluşan lezyon boyutu artar

· Ancak oluşturulan ısı ile bunun çevre dokulara iletimi ile oluşan ısı kaybı arasında denge oluştuktan sonra akım süresi uzatılsa da lezyon boyutu artık değişmez

3. Elektrot boyutu:

· Elektrot boyutu arttıkça oluşan lezyon büyür

4. Elektrot ucundan uzaklık:

· Oluşan doku hasarını etkileyen en önemli faktördür

· Elektrot ucundan uzaklaştıkça oluşan ısı miktarı hızla düşer

· Bu nekrozun sadece elektrot çevresinde sınırlı kalmasına neden olur

· Bu prensipten hareketle oluşturulan lezyon boyutu kontrol edilebilir

RFTA’nın Histolojik Sonuçları

· 1 saat içinde doku koagülasyonunun tipik etkileri görülür

· Harap olan hücreler bütünlüklerini kaybeder ve homojen bir görünüm kazanır

· Doku içinde ödem ve konjesyon oluşur

· 24 saat içinde lezyon iyice sınırlanır

· Beyaz hasarlı doku çevresinde hiperemik bir doku halkası oluşur

· Hafif veya orta derecede akut inflamatuar cevap gelişir

· 72 saat içinde nekroz iyice oluşur

· Hücreler yoğun bir şekilde nukleuslarını kaybeder

· 10 gün sonra lezyonu beyaz bir doku sınırlar

· Bu beyaz doku ölü kas dokusunun yerini alan kollajen depolanması sonucu oluşan fibrozisi gösterir

· Fibrozise, minimal inflamasyon ve minimal ödem eşlik eder

· 3 hafta sonra skar oluşumu ile lezyon beyaz ve parlak görünüm kazanır

· Lezyon içindeki ve sınırındaki ufak kan damarları RFTA sırasında hasarlanırlar, ancak skar oluşumu sırasında yeniden oluşurlar

· Lezyon çevresindeki damarlar canlı ve intakt olarak kalır

RFTA’nın Klinik Uygulanması

· RFTA işlemlerinin çoğu lokal anestezi altında ve ayaktan yapılabilir

· Uygulandığı bölgeye göre uygulama birkaç dakika içinde yapılabilir

·İşlem sonrası hasta biraz ödem ve ağrı olabilir, 1-2 günlük analjezik gereksinimi olabilir

·Tedavi sonrası hasta kısa sürede işine ve normal yaşamına dönebilir

RTFA Uygulamasında Önemli Noktalar

· Elektrotun distal ucu hedef dokuya doğru bir şekilde yerleştirilmelidir

· Elektrotun proksimal ucu işlem sırasında mukozaya değeceği için, mukozal termal hasardan korunmak için bu kısım izole edilir

· Elektrotun giriş yeri, ilk oluşan şişlik azaldıktan sonra 24-48 saat içinde komple iyileşir

· Mukoza altındaki dokunu iyileşme süreci 3-8 hafta sürebilir

· Bu süre sonunda nekrotik dokuların yerini skar dokusu alır, doku hacmi azalır ve dokuda gerginlik oluşur

· Zamanla oluşan skar dokusu da vücut tarafından kaldırılacağından doku hacminde daha fazla azalma gerçekleşir

· Domuz dilinde yapılan bir çalışmada, RFTA’dan 10 gün sonra doku hacminde % 26 azalma olduğu bildirilmiştir

ÖZETLE;

1. RFTA, radyofrekans akımını kullanarak, hedef dokuda tam bir şekilde hacim azalması sağlayan minimal-invaziv bir cerrahi tekniktir.

2. Bu teknikle ufak, kontrollü lezyon oluşturulur ve çevre dokuların etkilenmesi minimaldir, dolaysı ile yaşamsal organlara yakın alanlarda kullanılabilir.

3. Lezyonda oluşan nekrotik doku skar dokusu ile yer değiştirir ve bu doku vücudun kendi doğal işlemi olarak ortadan kaldırılır.

4. Düşük güçde radyofrekans enerjisinin kullanımı göreceli olarak çabuk ve ağrısız işlem yapılmasına neden olur.

5. Bu enerjinin vücutta çeşitli kullanım alanları vardır: Kraniyal sinir problemlerinde, onkolojide, kardiyolojide ve prostat büyümelerinde 20 yıldır kullanılmaktadır, halen SOLUNUM YOLUNDA kullanımı gündemdedir.

HORLAMA ve/veya OSAS

CERRAHİ TEDAVİSİ

1. Tıkanıklığı by-pass eden girişimler

·        Traketomi

2. Tıkanıklığı ortadan kaldırmaya yönelik girişimler

A. İskelet sistemine yönelik

· SMR

· Mandibuler ve/veya maksiller ilerletme

· Hyoid süspansiyonu

B. Yumuşak dokuya yönelik

1. Burun içine yönelik

· Konka girişimleri:    # Rezeksiyon

                               # SMR

                               # RFTA

                               # Koterizasyon

                               # Mikrodebrider

                               # Lazer

2. Uvula ve yumuşak damağa yönelik

· UPPP

· LAUP

· CAPSO

· RFTA

3. Dilköküne yönelik

· RFTA

· Lazerle orta hat glossektomi

· Repose