Kulak zarının ortasında, yukarıdan aşağıya ve önden
arkaya doğru uzanan manibrium mallei izlenir. Malleus
kemikçiğinin bu parçasının, alt ucu her zaman arkaya
doğrudur. Üstte manibriumun üzerinde bir çentik
bulunur (prosessus brevis); buradan öne ve
arkaya iki adet plika uzanır (plika malleolares
anterior ve posterior). Bu plikaların üst
kısmında pars flaksida bulunur, altında ise pars tensa
yer alır. Kulak zarının en çökük noktası, manibrium
malleinin alt ucundadır. Bu noktaya umbo adı
verilir. Muayene esnasında, kulak zarında, kullanılan
ışık kaynağının reflesi alınmaktadır. Buna Politzer
Üçgeni denir. Politzer üçgeninin tepesi umbo’ya
tabanı ise öne doğrudur.
Kulak zarındaki patolojileri lokalize edebilmek amacı
ile zar topografik olarak 4 ana kadrana ayrılarak
incelenir. Manibrium malleinin üzerinde çekilen bir
çizgi ile, umbo hizasında buna dik açı ile çizilen
ikinci çizgi birleştirildiğinde kulak zarı; ön-alt,
ön-üst, arka-alt, arka-üst kadranlara ayrılmaktadır.
Yapı
olarak kulak zarı 3 ayrı tabakadan oluşmaktadır. En
dışta, DKY cildi, içte orta kulak mukozası ve ortada
fibröz tabaka vardır. Fibröz tabaka sadece pars tensa
kısmında bulunur ve zarın gerginliğini sağlar.
Sirküler ve radyal liflerden oluşmuştur. Sirküler
lifler, parabolik semisirküler ve transvers
şekildedirler. Pars flaksida bölgesinde fibröz tabaka
bulunmamaktadır. Bu nedenle kolaylıkla retraksiyon
gelişir ve dış kulak yassı epiteli, orta kulağa
invagine olabilir; bu şekilde kolesteatomlar gelişir.
İnnervasyon:
Dış yüzün innervasyonunu V, VII ve X sinirler sağlar.
İç yüz ise IX kafa çifti aracılığı ile innerve olur.
Arterler:
A.stilomastoidea, a.timpanika ile beslenir. Dış yüz,
DKY gibidir. Venler içte pterigoid pleksusa, dışta v.jugularis
eksterna’ya dökülür.
Alt duvar:
Orta kulağın hipotimpanum bölümünün tabanını
oluşturur. Burada hipotimpanum ince kortikal bir kemik
tabaka ile bulbus vena jugulare’den
ayrılmaktadır. Bu ince kemik; konjenital olarak açık
olabildiği gibi hipotimpanum içinde değişik
yükseklikte de olabilir. Alt duvarın ön kısmı derin
lokalizasyonda, a. karotis interna ile komşudur. Alt
duvardan n. timpanikus (Jacobson siniri), orta
kulağa girmektedir.
Ön duvar:
Ön duvarda bulunan iki önemli yapı, Östaki borusunun
orifisi ve semikanalis m.tensor timpani’dir.
Üst duvar:
Üst duvar veya tegmen timpani orta kulak
boşluğunu, orta kafa çukurundan ayırmaktadır. Buradaki
ince kortikal kemik konjenital olarak yer yer
bulunmayabilir. Bu durumda açıkta olan dura, orta
kulak enfeksiyonları için geçiş yolu oluşturabilir.
Orta kulağın epitimpanum adı verilen üst bölümde
malleusun başı ile inkus eklem yapmaktadır (inkudo-malleolar
eklem). Kemikçikler çeşitli bağlar aracılığı ile
epitimpanumda asılı olarak dururlar.
İç duvar:
Orta kulağın en önemli bölümüdür. İç kulak ile
komşudur. Ortada ilk göze çarpan promontorium
adı verilen kabarıklıktır. Promontorium; iç kulakta
bulunan kokleanın basal kıvrımına uymaktadır.
Promontorium üzerinde n.timpanikus (IX. sinirin dalı),
karotid pleksustan çıkan superior inferior karotiko-timpanik
sempatik lifler ile pleksus timpanikus’u oluşturur.
Buradan çıkan lifler n.petrosus superfisialis minor (VII.
sinirin dalı) ile birleşerek otik gangliona giderler.
Promontoriumun arka-alt ve arka-üst bölümünde iki adet
pencere vardır; bunlar orta kulağın iç kulak ile
bağlantısını sağlarlar. Bunlara yuvarlak pencere
(fenestra rotunda) ve oval pencere (fenestra
ovale) adı verilir. Oval pencerenin üzerinde, stapesin
tabanı oturmaktadır. Stapes tabanı, çevresinde bulunan
fibröz bir halka (ligamentum annulare) aracılığı ile
oval pencere üzerinde oturmaktadır. Yuvarlak pencere
ise ince bir membran ile kaplıdır (membrana
timpanika sekundaria).
Oval
pencerenin üst kısmında iki adet kemik çıkıntı
bulunur; prominensia kanalis fasiyalis ve kanalis
semisirkularis lateralis. Prominensia kanalis
fasiyalis; fallop kemik kanalın orta kulakta timpanik
segment boyunca yapmış olduğu kabarıklıktır. Bunun
üzerindeki kemik lamel çok incedir. Bazen konjenital
açıklıklar gösterebilir. Orta kulak cerrahisinde ve
hastalıkların yayılımında önemlidir.
Prominensia kanalis semisirkularis lateralis ise
lateral semisirküler kanalın yapmış olduğu
kabarıklıktır. Cerrahi girişimlerde önemli bir
anatomik reper noktasıdır.
Orta
kulak iç duvarında, bu kabarıklıklarının dışında iki
adet sivri kemik çıkıntı vardır.
a)
Promontoriumun yukarı kısmında, prosessus
kokleariformis: Buraya m.tensor timpani yapışmaktadır.
b)
Promontoriumun ve oval pencerenin arkasında, eminensia
piramidarum vardır. Bu çıkıntının içinde m.stapedius
bulunur; tendonu dışarıdadır ve stapes kemikçiğinin
arka bacağının üst kısmına yapışır.
Orta
kulak boşluğunda; iç duvarda, cerrahi yönden
ulaşılması güç olan ve kolesteatoma yayılımında önem
kazanan iki çukurluk vardır.
Sinüs timpani;
Eminensia piramidarum’un alt kısmında, oval ve
yuvarlak pencerelerin arkasındadır. Fasiyal kanalın
altına doğru uzanır.
Fasiyal reses
ise; dış kenarı DKY, arka ve üst kısmı fossa inkudis
tarafından sınırlanan fasiyal kanalın vertikal
segmentinin üzerinde yer alan bir diğer girintidir.
Arka duvar:
Arka duvarda bulunan aditus ad antrum aracılığı ile
antrum, buradan da mastoid sellüllere geçilir.
Aditusun hemen altında, inkusun kısa kolunun oturduğu
fossa inkudis vardır. Arka duvar fasiyal resess ve DKY
ile devam eder. Burada; iç kısımda, fasiyal sinirin
vertikal segmentinin komşuluğu önemlidir.
b- İçindeki yapılar
Orta Kulak Kemikçikleri
Orta
kulakta, kulak zarı ile iç kulak arasında anatomik
bütünlüğü sağlayan 3 adet hareketli kemikçik vardır.
En dışta yer alan ve en büyük olan malleus (çekiç),
ortada bulunan inkus (örs) ile en içte bulunan en
küçük olan stapes’tir (üzengi).
Malleus:
8-9 mm uzunluğundadır; 2 önemli parçası vardır.
manibrium mallei ve kapitulum mallei. Arada kollum
parçası bulunur; buraya m. tensor tampani kasının
tendonu yapışır. Kapitulum parçası, epitimpanumda
inkusun korpus parçası ile eklem yapar, buna inkudo-malleolar
eklem adı verilir.
İnkus:
Bir gövde (korpus) ve iki koldan oluşur; krus longus
(uzun kol) ve krus brevis (kısa kol). Korpus parçası,
kapitulum mallei ile eklem yapar. Krus brevis, fossa
inkudise oturmuştur. Krus longus ise stapes başı ile
eklem yapar (inkudo-stapedial eklem). Krus
longusta, stapes başı ile eklem yapan kısma prosessus
lentikularis adı verilir.
Stapes:
Stapes 3-3.5 mm uzunluğundadır. Bir baş kısmı, iki
bacak (krus anterior ve krus posterior) ile taban (footplate)
kısmından oluşmuştur. Taban, ligamentum annulare
aracılığı ile oval pencereye tutunmuştur. |