|
Burun Carotis Communis’in
dalı olan
1.
A. Carotis İnterna ve
2. A. Carotis Externa’nın dallarından
beslenir.
1) A.Carotis
İnterna’nın
dalı
a) A.Ophtalmica
b) A.Ethmoidalis anterior’un dalı ile burun
içi ve önünü
c) A.Ethmoidalis
posterior’un dalı ile de burun içi ve
arkasını besler
2) A. Carotis Externa’nın dalları
a) A.Facialis,
A.Maxillaris Externa’nın dalıdır ve
A.angularis
ile burun sırtı ve vestibulumu
kanlandırır.
b)
A.Maxillaris İnternanın dalı A.Sphenopalatina en önemli damarlarıdır.
Aynı adlı venler
ile V. jugularis Profunda ve V.Jugularis
İnternaya dökülür.
Yalnız: V.angularis,
V.ophtalmika ile birleşerek kavernöz
sinüse dökülerek, kavernöz
sinüs trombozuna sebep olur .
(Üst dudak yaraları ve burun bölgesi
infeksiyonlarında cavernöz sinüs trombozu yapabilir)
Burun kanamaları ikiye
ayrılır:
I) Lokal sebeplerle
II)
Genel sebeplerle (Semptomatik)
I) Lokal sebepler:
%95 Little sahasında görülür.
1- Spontan:
1) Septumun ön kıkırdak kısmında bir anastomoz sahası (little
sahası,
Kieselbach sahası)
vardır. Efor, sıcak, hipertansiyon gibi hallerde
spontan rüptürler olur. Tekrarlayıcıdırlar.
2) Bir
kırık hattı, burun damarlarından geçebilir. Daha sık
olarak künt bir travmaya bağlıda olur. Cerrahi
müdahalelerde de damarlar açılabilir.
3) Habis
tümörler erozyona uğrayarak önemli, önemsiz kanamalar
yapar. Hemangiomlar, septumun kanayan nevüsü kolay ve
bol kanarlar.
2- Travmatik
(Cerrahi tedavi edilirler)
3-
Tümöral
Tedavi:
Spontan kanamalar: Refleks yolları (Alına, enseye,
göze buz koymak) kanamayı durdurmak için A.carotisi
sıkıştırmak veya boyna pozisyon vermek (Hastanın kanı
aspire etmemesi için baş öne eğilir). Büyük
kanamalarda hasta hastaneye sevk edilirken hasta bir
yanına dönük alttaki bacağı kıvrık, üstteki bacağı
uzatılmış, göğsünün altındaki kolu göğüsünün altına
çekilmiş, üstte kalan kolu öne ileri uzatılmış olarak
hastahaneye sevk edilir.
H202’lu
pamuklar burun içine yerleştirilir. En iyisi
vazokonstriktör ilaçlar tatbik edilmesi ve
tamponmandır. (yağlı gaz), koterizasyon (elektrokoter
veya AgN03 solüsyonu %5-10, AgN03 incisi,
Triklor asetik asit, chromic acid) uygulamalarıdır.
ŞEKİL 8: Epistaksis ve
AgN03 ile koterizasyon (Little Sahası)
Burun
tamponlanması:
-Önce
anestezi ve vazokonstrüktör uygulanır. (Ephedrin %0. + Panthocaine %0.)
-Panthocaine:
Topikal anesteziktir. Yalnız mukozal anestezide
kullanılır. %0. - %0. oranlarında kullanılır. İ.V.,
İ.M., Subkutan kullanılmaz. Solunum ve Dolaşım
bozukluğu ile Kardiak arreste sebep olur. Bu ciddi
özelliği nedeni ile uyarı için, içine metilen mavisi
damlatılarak, mavi renkle renklendirilip, şişelerde
saklanır.
-Hasta iyice
sümkürtülür. Burnu temizlendikten sonra, burun içine
topikal anestezi uygulanır .
1)Anterior tampon:
Önce daima ön tampon yapılır. Pomatlanmış uzun gaz
şeritler burun önünden başlayarak önden arkaya ve
aşağıdan yukarı doğru yerleştirilir. (Akordeon körüğü
gibi). İyi konmuş bir anterior tamponla durdurulamayan
veya kanama bölgesine ulaşılamayan durumlarda (Deviasyon,
polip v.s.) anterior ve posterior tampon beraber
konulmalıdır.
2)Posterior
tampon: Yukarıda sayılan endikasyonlar varsa önce
posterior tampon, Nazofarenkse yerleştirilir. Sonra
sağ ve sol burun deliklerinden birer nelaton sondası
sokulur ve orofarenksten çıkan uçları, hastanın
ağzından dışarı çekilir. Hazırlanan özel boyda
(ceviz büyüklüğünde-Bellok) adı verilen vazelinle
yağlanmış, yağlı yuvarlak tamponun iplikleri, nelaton
sondasının ağızdan çıkan serbest uçlarına bağlanır.
Nelaton sondalarının burundan çıkan serbest uçları,
burun önünden çekilir, el parmakları ile de ağızdan
çıkan nelaton sondasının uçlarına bağladığımız
yuvarlak bellek tampon nazofarenkse itilir ve
yerleştirilir. Sağ ve sol burun deliklerinden çıkan
iplerin uçları burun kolumellasına, burun bölmesini
kesmemesi için , konan gazın üzerine düğümle tespit
edilir. Ağız içinde kalan diğer iki uzun iplik,
flasterle yanağa tespit edilir.
-Burun
tamponları 48 saat tutulur. Sonra çok özel bir sebep
yoksa çıkarılır .Uzun süre yerinde bırakılan burun
tamponları kokar ve infeksiyona sebep olur. (Tüber
katar, tonsillit, rinit, otit, v.s)
-Her iki burun
deliği mutlaka beraber tampon edilir. (Septumu
eğmemesi, lukse etmemesi için)
- Yağlı gazlar
kullanılır veya sık sık Huil gomenole yağlı damlalar
veya yağlı pomatlarla yağlanılır.
- Sonra tıbbi tedavi
(sebebe göre) eklenir.
- Mutlaka sedasyon sağlanır.
- Antibiotikler
(sulfonamidler)
-Sistemik
-Lokal
(tampona sürülür.)
- Koagülanlar,
Ca++, Vit C
-Durmazsa:
Transfüzyonlar ve ligatür (A.Carotis Externa ligasyonu
uygulanabilir).
II) Genel Sebepler
1)
İnfeksiyon hastalıkları:
-
Kızıl
- Kızamık
- Difteri
- Tifo
da görülür. A.Sphenopalatina tarafından damarlanan
septum ön-alt bölgesi (Little sahası) kanamalarıdır.
Tedavi: Oksijenli
gaz tamponlar. Pantocaine ve Ephedrine tatbiki.
2)
-Hipertansiyon
-Kalp
hatalıkları (mitral hast. yetmezlik),
-Böbrek hastalıkları (Bright grubu),
-Karaciğer hastalıkları (Siroz): Bilhassa
hipertansiyonda bol ve devamlı spontan durmayan
kanamalar olur.
-Ekseriya gece parasempatik tonus artar, sempatik etki
(vasokonstrüksiyon) kalkmasıyla olur.
Tedavi:
Hastalığın teşhisi ve tedavisi iledir.
3) Kan
hastalıkları:
-Trombostopeni
(esansiyel, sekonder lösemi, agranülositoz),
-Hemofili vs. de semptomatikdir.
-Yaygın mukoza kapiller kanamalarıdır.
Tedavi:
Tamponlama ve uzun süre tutmak gerekir. Zira
çıkarılınca, yaptığı tahriş ülseri yeniden kanar.
Fibrin-gel (spongel, surgicel) gibi hemostatikler
kullanılabilir. Taze ve konserve kan transfüzyonları
yapılır.
4) Osler-Weber-Rendu
hastalığı: Herediter kapiller telanjiektaziler
ağız, burun, trakea mukozalarından kanamalar yapar.
5) Gebellik,
menstruel
|
