TİROİD BEZİ
Boyunda gırtlağın altında yer alan küçük kelebek şeklinde bir bezdir.
Küçüklüğüne rağmen tiroid bezinin vücudunuzun çalışması üzerine oldukça
büyük etkileri vardır. Tiroid bezi vücudunuzun enerji düzeylerini kontrol
eder, problemleri ise hayati önem taşır. Bu problemlerin tedavisi
mümkündür. Tiroid bezin hastalıkları birden fazla tıp branşı içinde
yoğunlaşmıştır. İç hastalıklarına bağlı Endokrinoloji (Hormon bilim) ve
özellikle tanıda söz sahibi olan Nükler Tıp Anabilim Dallarıyla, boyun
cerrahisinden sorumlu olan Kulak Burun Boğaz ve Baş-Boyun Cerrahisi
Anabilim dalı. Hastalığın tedavisi amacıyla bu branşların birbiriyle
beraber çalışması gerekmektedir.
Belki tiroid sorunları hakkında pek fazla bilginiz olmayabilir,
fakat bunlar yaygındır ve bir çok kişiyi etkilemektedir. Tiroid
problemlerine sahip olmak bu bezlerin hipoaktif olup yetersiz çalıştığı
anlamına gelebilir, veyahut bezleriniz hiperaktif olup fazla çalışıyor
olabilir. Tiroid beziniz büyüyebilir veya nodül geliştirebilir.
Tiroid bezinin problemleri genelde kolay tedavi edilebilirler. Hatta
birçok tiroid kanseri tipinin tedavisi de mümkündür, bu tedavilerin başarı
sonucu da gayet iyidir. Sorununuzun tipine göre ilaç, tiroid hormonu
tabletleri, cerrahi veya diğer yöntemler tedavinizde yer alabilir.
Tiroid bezi vücudunuzun değişik organlarının hangi düzeyde çalışması
gerektiğini düzenler. Buna sizin metabolizmanız denir. Metabolizmanızın
hızı organlarınızın (örneğin kalp, beyin) çalışmasını etkiler.
Metabolizmanız sindirim sisteminizi etkileyerek kalorileri hangi derecede
yakmanız gerektiğini kontrol eder. Cilt, saç ve tırnaklarınızın sağlıklı
olmasını ve kaslarınızla sinirlerinizin formda kalmasını sağlar. Ayrıca
düşünme ve hissetmenizi de etkiler. Tiroid beziniz tüm bu düzenlemeleri
tiroid hormonu yaparak sağlar.
Tiroid
Hormon ve TSH
Tiroid bezi yediğiniz besinlerden alınan iyot ile tiroid hormonunu üretir.
Yüksek miktarda tiroid hormonu üretilirken hücreler daha hızlı çalışırlar.
Az miktarda tiroid hormonu üretilirken de hücreler daha yavaş çalışırlar.
Kandaki TSH seviyesi kandaki tiroid hormonu seviyesi azalınca artar ve
tiroid hormonu düzeyi artınca da azalır
ÜÇ YAYGIN TİROİD PROBLEMİ
Hipotiroidi
Hipotiroidiniz varsa, tiroid beziniz daha az tiroid hormonu üretiyor
demektir. Hipotiroidi ayrıca besinlerle yeterince iyot alınmaması,
pitüiter bez sorunları veya tiroid bezinin çıkartılması sonucu da ortaya
çıkar. En sık şikayetler:
·
Düşük
enerji seviyesi, halsizlik
·
Üşüme, Kas
ağrıları
·
Düşüncede
yavaşlama
·
Kabızlık,
Uzun ve ağır seyreden menstrüasyonlar
·
Kilo alma,
Kuru ve kaba saç, cilt ve tırnaklar
·
Keyifsizlik veya depresyon
Hipertiroidi
Hipertiroidide tiroid bezi daha çok hormon üretmektedir. En yaygın nedeni
Graves hastalığıdır, immün sistemin tiroid bezini uyarması sonucu oluşur.
Graves hastalığı bazen gözde de problem çıkartır, gözler tutulduğunda öne
doğru çıkmışlardır (eksoftalmus). Nodüldeki hücreler de diğer hücrelere
nazaran daha fazla hormon üreterek hipertiroidiye neden olabilirler.
Genel semptomlar
·
Titreme,
sinirlilik, huzursuzluk
·
Hızlı ve
düzensiz kalp atışları
·
Kaslarda
güçsüzlük, yorgunluk
·
Artmış
bağırsak hareketleri
·
Kısa ve
hafif menstrüasyon periodları
·
Kilo
kaybı, Saç dökülmesi
Nodüller
Nodüller tiroid dokusunun oluşturduğu kitlelerdir. Genelde nodüllerin
nedeni belirlenemez, Çoğu zaman nodüller hormon üretimini etkilemezler ve
belirti vermezler, fakat bazen dışarıdan hissedilebilirler. Çoğu nodül
selimdir, bazen de kanserleşebilirler.
Guatr Nedir?
Guatr tiroidin büyümesidir. Bez büyünce boynunuzun bir veya iki tarafının
şiştiğini görürsünüz. Tiroid bazen hipotiroidide gelişir, çünkü bez daha
fazla hormon üretebilmek için büyür. Hipertiroidide hücreler fazla
çoğaldığındanbüyüme görülebilir. Çok sayıda nodülde bezi büyütebilir.
MUAYENE VE TETKİKLER
Muayene ve inceleme geçmiş sağlık orunlarınızın araştırılması, fizik
muayene, testler, bazen de özel araştırma yöntemlerini kapsar. Testler ve
işlemler doktorunuzun tiroid sorunlarınızın ne ve neden olduğunu
anlamasına yardımcı olur.
·
Kan Tetkikleri
Kanda tiroid hormonu ve TSH ölçümleri
·
Detaylı Tetkikler
Radyoaktif iyot testi tiroidinizin iyot alım düzeyini belirler. Tiroid
scanı ve ultrason tiroidinizin görüntüsünü çıkartıp doktorunuzun nodülleri
tespit etmesine yardımcı olur. Tiroid scanı, tiroid bezinin hangi
bölgelerinde daha fazla iyot tutulumu olduğunu gösterir. Ultrason ile
nodüllerin sayısı, büyüklüğü ve sıvı içerip içermediği veya sert olup
olmadığı belirlenebilir. İnce iğne aspirasyon biopsisi ile tiroid
nodülünün kanser olup olmadığı anlaşılabilir.
Tiroid
Problemlerinin Tedavisi
Tedavi tiroid hormonları alımını veya ilaç tedavisini içerebilir. Nodüller
izlenebilir veya çıkartılır. Tiroidin radyoaktif iyot ile harap edilmesi (radyoktif
ablasyon) veya ameliyatla çıkartılması (tiroidektomi) mümkündür.
Hipotirodi tedavisi ve kandaki tiroid hormon seviyelerini normal düzeylere
çıkartmak için doktorunuz size tiroid hormonları içeren tabletler
verebilir. Tiroid hormonu dozunun size uygun olduğundan emin olabilmek
için, en az senede bir defa olmak üzere kandaki tiroid hormonu seviyesini
kontrol edecektir.
Hipertiroidiyi tedavisinde ilaç tedavisi ile hormon üretimi
yavaşlatılarak, kandaki tiroid hormonu seviyesi düşürülebilir. Diğer bir
seçenek tiroidin radyoaktif yöntemdir. Bazen de tiroid bezi ameliyatla
çıkartılır. Hipertiroidi tedavilerinden sonra tiroid hormonlarınızın
normal seviyelerini koruyabilmek için tiroid hormonu tedavisi almanız
gerekebilecektir.
Bir vaya daha fazla nodülünüz varsa ve kanser yoksa, nodüllerin büyümesini
engellemek için tiroid hormonu tedavisi alabilirsiniz. Nodül hızlı
büyürse, yutma ve nefes almanızda sorun çıkartıyorsa veya kanserleşmişse,
tiroidektomi uygulanabilir. Diğer tedavilerle küçülme göstermeyen guatr da
ameliyatla çıkartılabilir. Ameliyat sonrası tiroid hormonu tedavisi
almanız gerekebilecektir.
Ameliyat
Tiroidinizin tümünü veya bir kısmının çıkartılması tiroid problemlerinizin
tedavisi için en uygun yöntem olabilir. Böyle bir durumda endokrinolog ve
KBB uzmanı sizinle bu yöntemi tartışabilir. Büyük bir nodül veya guatrı
çıkartmak için, ilaçlarla kontrol edilemeyen hipertiroidide veya
kanserleşme gösteren bezde uygulanabilir. Çıkartılacak bezin miktarı
birçok nedene bağlıdır. Kulak Burun Boğaz ve Baş-Boyun Cerrahisi uzmanı
sizinle bu nedenleri, cerrahi sırasında olacakları ve tiroid cerrahisinin
mümkün riskleri hakkında sizinle görüşecektir.
Tiroid
Cerrahisinin Risk ve Komplikasyonları
Her operasyonda olduğu gibi, burada da olası risk ve komplikasyonları
vardır.
·
Kanama,
Enfeksiyon
·
Ses
tellerinize giden sinirlerin zarar görmesi nedeniyle kalıcı veya geçici
olabilen ses kısıklığı
Paratiroid bezlerin kalıcı hasarı, onları işlevsiz hale getirir (hipoparatiroidi).
Bu bezler kalsiyumun kan dengesini düzenlediği için, sürekli kalsiyum
takviyesi almanız gerekebilir.
|